Chắc hẳn với những người hâm mộ bóng đá, bạn đã từng nghe đến thuật ngữ tiki taka trong các trận đấu của Barcelona dưới thời Pep Guardiola hay đội tuyển Tây Ban Nha năm 2008. Các bình luận viên thường dùng thuật ngữ này để nói về lối chơi của hai đội bóng này. Hơn nữa, mỗi khi được thưởng thức một đường bóng đẹp, những đường chuyền ngắn và nhỏ, bạn sẽ ngay lập tức dán nhãn “tiki taka”. Vậy Tiki taka là gì? Lối chơi tiki taka có sức mạnh như thế nào? Trong bài viết này, sẽ giúp bạn tìm hiểu thêm về chiến thuật chơi bóng đá kinh điển này.
Tiki taka là gì?
Tiki taka là gì ? Tiki taka là tên của một hệ thống chiến thuật trong bóng đá. Tiki taka là một cụm từ được dịch theo cách phát âm tiếng Việt của chúng tôi, thực tế nó có nguồn gốc từ tiếng Tây Ban Nha. Cách phát âm chính xác của cụm từ này là Tiqui-Taca.
Về mặt ngữ nghĩa, Tiqui-taca được hình thành bằng cách kết hợp hai từ: Tiki (Tiqui) có nghĩa là chuyền bóng, và Taka (Taca) có nghĩa là chạy. Với định nghĩa chuyền bóng và chạy, bạn có thể hiểu phần nào cách chiến thuật Tiki taka hoạt động.
Để giúp bạn hiểu Tiki taka là gì theo cách đơn giản nhất, có thể hiểu như sau: Tiki taka là chiến thuật lấy nguyên tắc giành quyền kiểm soát bóng làm mục tiêu chính. Để thực hiện chiến thuật này, các cầu thủ phải chuyền bóng ở cự ly ngắn và trung bình, di chuyển trong khi chuyền bóng và chạy liên tục.
Hai yếu tố trên kết hợp lại tạo nên một lối chơi kiểm soát bóng tuyệt đối khiến đối thủ phải khiếp sợ vì không thể chạm vào bóng chứ đừng nói đến việc có bóng để tấn công. Do đó, chiến thuật này rất được người hâm mộ bóng đá ưa chuộng vì lối chơi gợi cảm và nghệ thuật.
Về lý thuyết thì là như vậy, nhưng không có nghĩa là Tiki taka dễ áp dụng, lối chơi Tiki taka đòi hỏi rất nhiều ở từng cầu thủ trong đội, họ phải là chuyên gia kiểm soát bóng và chuyền bóng với độ chính xác cực cao cùng với việc di chuyển và phối hợp nhịp nhàng với nhau, cường độ di chuyển và thể lực vì thế cũng rất cao.
Trong lịch sử bóng đá, Tây Ban Nha và Barca là hai đội bóng thành công nhất khi vận hành chiến thuật tiki taka kỳ diệu, tạo nên giai đoạn thịnh vượng nhất trong lịch sử của hai đội.
Nguồn gốc và lịch sử của Tiki taka
Để giúp bạn dễ dàng nắm bắt được khái niệm tiki taka , trước tiên chúng ta phải nói về lý do tại sao chiến thuật này được đặt tên là tiki taka.
Theo chuyên gia Xoi lac chia sẻ: Trên thực tế, cái tên “Tiki taka” không bắt nguồn từ một cầu thủ hay huấn luyện viên bóng đá nào, mà lần đầu tiên được nhắc đến bởi Andres Montes – một chuyên gia bóng đá và bình luận viên của giải bóng đá Tây Ban Nha. Montes được cho là đã nghĩ ra thuật ngữ “tiki taka” dựa trên sự liên tưởng giữa tiếng tích tắc của đồng hồ và nhịp điệu chuyền bóng và chuyền bóng của các cầu thủ. Và sau một thời gian, thuật ngữ tiki taka dần được người hâm mộ bóng đá sử dụng rộng rãi và công nhận cho đến ngày nay. Andres Montes đã qua đời vào năm 2009.
Luis Aragones – cha đẻ của triết lý Tiki taka
Huấn luyện viên quá cố Luis Aragones được coi là “cha đẻ” của triết lý bóng đá tiki taka. Bốn năm trước khi Pep Guardiola trở thành huấn luyện viên nổi tiếng nhất thế giới khi ông và đế chế Barca của mình thống trị toàn bộ châu Âu, chính chiến lược gia Aragones là người đã đưa phong cách Tiki Taka vào bóng đá.
Nhiều người đặt câu hỏi về khả năng lãnh đạo của Aragones khi ông mới tiếp quản vị trí huấn luyện viên trưởng của đội tuyển quốc gia Tây Ban Nha. Có những lo ngại rằng ông sẽ biến Bulls thành một đội gồm những cầu thủ khỏe mạnh, có tính cạnh tranh hơn là những cầu thủ chơi thứ bóng đá đẹp mắt, hấp dẫn. Các đội mà ông từng huấn luyện trước đây luôn thành công nhờ lối chơi hung hăng, quyết liệt của họ.
Aragones bắt đầu áp dụng chiến thuật tiki-taka khi ông đảm nhiệm đội tuyển quốc gia Tây Ban Nha vào đầu năm 2004. Sau khi sớm bị loại khỏi World Cup 2006, ông đã cách mạng hóa bóng đá Tây Ban Nha và áp dụng tiki-taka vào đội. Chiến thắng Euro 2008 của Tây Ban Nha là đỉnh cao trong sự nghiệp huấn luyện của Aragones khi sử dụng trường phái tiki-taka.
Pep Guardiola – Chiến lược gia thành công nhất với lối chơi Tiki taka
Phong cách chơi tiki taka là gì ? Nhiều giả thuyết cho rằng tiki taka là một phiên bản tương tự như khái niệm bóng đá tổng lực của Hà Lan do Johan Cruyff sáng lập.
Năm 1988, huyền thoại Johan Cruyff bắt đầu sự nghiệp huấn luyện của mình tại Barcelona. Tại đây, ông đã thổi vào đội bóng Camp Nou một phong cách chơi kết hợp hài hòa giữa lối chơi tấn công tổng lực của Hà Lan và lối chơi chuyền bóng ngắn, mượt mà của Tây Ban Nha.
Những người theo dõi trực tiếp bóng đá hôm nay chia sẻ: Có nhiều điểm tương đồng giữa tiki taka và bóng đá tổng lực, nhưng một trong những điểm khác biệt lớn nhất giữa hai phong cách chơi này là tiki taka khắc phục được những hạn chế rất lớn về thể chất của cầu thủ so với bóng đá tổng lực.
Mặc dù cha đẻ của Tiki Taka là Johan Cruyff hay Luis Aragones, nhưng chính huấn luyện viên Pep Guardiola mới là người phát triển và đưa Tiki Taka lên đỉnh cao thế giới. Trong giai đoạn từ năm 2008 đến năm 2012, Pep Guardiola đã kế thừa và phát triển trường phái Tiki Taka để tạo nên thời kỳ hoàng kim của gã khổng lồ xứ Catalan.
Đặc điểm của lối chơi tiki taka
- Giữ bóng trong sân càng lâu càng tốt, tăng khả năng kiểm soát bóng tối đa.
- Không để đối phương chơi bóng, khiến đối phương không có bóng để tấn công.
- Sử dụng tấn công như phòng thủ, nếu đối thủ có bóng hãy nhanh chóng tiếp cận và giành lại quyền kiểm soát bóng trong thời gian ngắn nhất.
- Khả năng xử lý bóng tuyệt vời, thực hiện những đường chuyền quyết định.
- Khả năng di chuyển linh hoạt và giữ khoảng cách với đồng đội cực kỳ tốt.
Yêu cầu đối với cầu thủ để triển khai lối chơi tiki taka
- Chuyền bóng một chạm nhanh và cực kỳ chính xác.
- Tất cả cầu thủ trên sân, ngay cả hậu vệ và thủ môn, đều có kỹ năng cá nhân tuyệt vời và xử lý bóng tốt.
- Tầm nhìn chiến thuật sắc bén để tìm khoảng trống và thực hiện đường chuyền.
- Di chuyển linh hoạt và liên tục, phối hợp với đồng đội, cần thể lực tốt.
Rõ ràng tiki taka là một lối chơi cực kỳ hấp dẫn và có yêu cầu rất cao đối với người chơi. Ở phần tiếp theo, Bongdaso.com.vn Live sẽ giúp bạn tìm hiểu tiki taka hoạt động như thế nào ?
Cách vận hành lối chơi Tiki taka
Sơ đồ chiến thuật
Khi một đội chơi tiki taka, đội hình phổ biến nhất được sử dụng là 4-3-3. Barca trong những năm dưới thời Guardiola thường sử dụng đội hình này trong các trận đấu của họ. Bên cạnh đội hình trên, Tiki Taka còn được sử dụng trong nhiều đội hình khác như 3-4-3 và 4-1-2-3, tùy thuộc vào mục tiêu và ý định của huấn luyện viên.
Phong cách chơi này đòi hỏi những pha tấn công nhanh, chính xác trong khi vẫn duy trì khoảng cách phòng thủ. Các cầu thủ trên sân phải có kỹ thuật tuyệt vời, khả năng thoát pressing, di chuyển bóng về phía trước và chuyền bóng cực kỳ chính xác. Hiệu quả của phong cách chơi này là sự ứng biến và di chuyển linh hoạt của các cầu thủ trên sân, tạo ra sự biến hóa lớn.
Khả năng di chuyển và chuyền bóng
Tiki Taka đòi hỏi những đường chuyền chạm bóng một hoặc hai lần rất nhanh.
Đôi khi nó chỉ là một trò chơi chuyền bóng dường như không có mục đích. Đôi khi nó có thể làm mệt mỏi các cầu thủ đối phương vì họ không thể không đuổi theo quả bóng. Trên thực tế, đó là một cách để làm chậm và làm giảm sức bền của đối thủ để chuẩn bị cho cú đấm quyết định.
Tần suất di chuyển của các cầu thủ sử dụng chiến thuật tiki taka cũng rất ấn tượng, khi không có bóng, họ liên tục di chuyển để duy trì khoảng cách ngắn nhất và tạo điều kiện thuận lợi cho đồng đội luân chuyển bóng.
Việc chuyền bóng qua lại khiến đối thủ khó chịu vì họ không có bóng để chơi và khi bóng tiến đến khu vực phạt đền, đội sẽ bất ngờ tăng tốc và thực hiện những đường chuyền chọc khe nguy hiểm xé toạc hàng phòng ngự của đối phương để đưa các cầu thủ vào vị trí thuận lợi ghi bàn.
Kiểm soát bóng và nguyên tắc 6s
Cựu cầu thủ Barcelona Eidur Gudjohnsen từng nhắc đến “luật sáu giây” khi chơi dưới thời Pep Guardiola trong trò chơi tiki taka . Luật này quy định rằng các cầu thủ Barcelona phải giành lại bóng trong vòng sáu giây sau khi mất bóng. Chỉ được phép chuyền bóng tối đa ba lần cho đối thủ trong thời gian đó, cho thấy khung thành của Barcelona sẽ được bảo vệ tối đa.
Nếu không giành lại được bóng, các cầu thủ sẽ cố gắng áp sát 1:1 để giành lại quyền sở hữu bóng. Các cầu thủ sẽ di chuyển để hỗ trợ nhau bao vây và giành lợi thế trước cầu thủ đối phương rồi dễ dàng giành lại bóng.
Với triết lý Tiki taka, bạn có thể nói đùa rằng bạn kiểm soát bóng đến chết. Ví dụ, trong một số trận đấu của Barca, họ sở hữu tới 90% thời gian kiểm soát bóng, khiến đối thủ không thể có bóng để phản công. Đây là cách mà các chuyên gia bóng đá thường gọi là “dùng tấn công làm phòng thủ”.
Hy vọng rằng qua những thông tin cung cấp ở trên, các bạn đã hiểu rõ hơn về Tiki taka là gì. Lối chơi này vẫn được các huấn luyện viên ưa chuộng vì là sự bổ sung lý tưởng cho lối chơi pressing chính. Nhưng bóng đá sẽ tiếp tục phát triển để trở nên hoàn thiện hơn.
