Trẻ sơ sinh bị trớ sữa có thể nói là tình trạng gặp khá phổ biến khi nuôi con nhỏ. Những bà mẹ trẻ lần đầu thấy tình trạng bé trớ sữa đều rất lúng túng và lo lắng không biết xử trí ra sao. Để hiểu rõ hơn về tình trạng này, các mẹ cùng theo dõi bài viết dưới đây của Sống khỏe 24h để tìm hiểu về nguyên nhân và cách xử trí khi trẻ sơ sinh bị trớ sữa để có cách chăm sóc trẻ tốt nhất.
Nguyên nhân trẻ sơ sinh bị trớ sữa
Nôn trớ sữa là một tình trạng thường gặp, đặc biệt là ở trẻ em. Đây là hiện tượng phản xạ tự nhiên của cơ thể trẻ nhằm tống các chất trong dạ dày ra ngoài qua miệng. Tình trạng trẻ sơ sinh bị trớ sữa có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân. Để có cách xử trí phù hợp, trước hết các mẹ cần tìm hiểu rõ nguyên nhân dẫn đến tình trạng trớ sữa của trẻ.
Trẻ bị trớ sữa do sai lầm trong cách ăn uống và chăm sóc
Trên thực tế, nhiều trẻ sơ sinh bị trớ sữa phần lớn là do cách ăn uống và chăm sóc chưa hợp lý, trong các trường hợp cụ thể sau đây:
- Các mẹ cho trẻ ăn quá nhiều hoặc để trẻ bú quá no, vượt quá sức chứa của dạ dày trẻ làm trẻ trớ sữa ra ngoài.
- Mẹ đặt bé bú bình không đúng tư thế, làm cho bé nuốt một lượng không khí lớn vào dạ dày chiếm thể tích của dạ dày làm sữa không tiêu hóa kịp gây nên tình trạng trớ sữa ở trẻ.
- Trẻ vừa ăn xong đã cho nằm ngay cũng có thể làm trẻ bị trớ sữa.
- Các mẹ quấn tã cho bé quá chặt, quấn khăn quanh rốn quá chặt làm trẻ tiêu hóa khó khăn nên gây trớ sữa.
Trẻ bị trớ sữa do bệnh lý
Nếu cách ăn uống và chăm sóc không phải là nguyên nhân gây trớ sữa ở trẻ sơ sinh thì rất có thể nguyên nhân làm trẻ trớ sữa là do bệnh lý, một dấu hiệu cho thấy cơ thể trẻ đang có vấn đề. Cha mẹ cần đặc biệt lưu ý theo dõi trẻ và đưa đi khám kịp thời.
Một số bệnh lý có thể gây trớ sữa ở trẻ sơ sinh như:
- Rối loạn tiêu hóa: tiêu chảy, nhu động ruột chậm, trào ngược dạ dày thực quản…
- Rối loạn thần kinh thực vật: thường gặp nhất là co thắt môn vị.
- Bệnh lý đường hô hấp: viêm đường hô hấp trên,…
- Bệnh lý nhiễm trùng: viêm màng não mủ,…
- Dị tật bẩm sinh đường tiêu hóa: hẹp tá tràng, teo thực quản, phì đại môn vị,… tình trạng trớ sữa do dị tật bẩm sinh có thể gặp từ rất sớm trong những ngày đầu mới sinh.
- Ngoài ra còn có nguyên nhân khác như hội chứng sinh dục thượng thận, tắc ruột, xoắn ruột, lồng ruột,…
Cách xử trí khi trẻ sơ sinh bị trớ sữa
Xử trí ngay khi trẻ bị trớ sữa
- Ngay khi trẻ bị trớ sữa, các mẹ cần nghiêng đầu trẻ qua một bên tránh để trẻ sặc chất nôn. Sau đó, cha mẹ cần làm sạch họng và mũi trẻ bằng cách hút chất nôn hoặc dùng một miếng khăn, gạc sạch quấn vào ngón tay để lấy hết chất nôn trong miệng và mũi trẻ.
- Tiếp theo, cha mẹ khum tay vỗ nhẹ vào lưng trẻ để trấn an đồng thời giúp trẻ tống nốt chất nôn còn ở trong họng ra ngoài.
- Lau cổ và người trẻ bằng nước ấm, thay quần áo cho trẻ nếu quần áo có dính chất nôn.
- Sau khi trẻ hết cơn nôn hoặc trớ, các mẹ cho trẻ uống nước ấm hoặc nước ORS ấm theo từng muỗng nhỏ, cho trẻ bú mẹ hoặc bú bình từ từ.
- Dỗ trẻ ngủ, không dùng thuốc chống nôn nếu không có sự chỉ định của bác sĩ.
- Tiếp tục theo dõi dấu hiệu của trẻ ở các lần nôn trớ tiếp theo.
Trường hợp trẻ bị sặc chất nôn hoặc có dị vật ở đường thở
Nếu trẻ hít phải chất nôn trớ, cha mẹ không nên cố gắng dùng tay để lấy chất nôn. Cha mẹ cần áp dụng liệu pháp Heimlich bằng cách đặt trẻ nằm sấp trên 1 tay sao cho cổ thấp hơn so với thân. Dùng tay còn lại vỗ 5 cái vào lưng giữa hai bả vai trẻ để tống dị vật hoặc chất nôn ra ngoài.
Một cách khác, cha mẹ đặt trẻ nằm ngửa trên 1 tay sao cho cổ thấp hơn so với thân. Hút sạch sữa trào ra ở cổ và họng nếu có. Dùng 2 ngón tay của tay còn lại ấn mạnh vùng giữa dưới ức 5 lần. Có thể kết hợp cả 2 cách vỗ lưng và ấn ngực.
Thuốc chống nôn trớ ở trẻ sơ sinh
Nôn trớ sữa là biểu hiện sinh lý thường gặp ở trẻ nhỏ. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài ngày một trầm trọng hơn khiến bé mệt mỏi, chán ăn, la khóc, bị mất nước, mất điện giải thì việc sử dụng thuốc chống nôn cho các bé là điều cần thiết.
Một số loại thuốc chống nôn trớ thường được sử dụng như: ranitidine, lorazepam, famotidine,… có tác dụng bổ sung men vi sinh, hỗ trợ hệ tiêu hóa đồng thời tăng cường hệ miễn dịch.
Đặc biệt, bạn cần lưu ý chỉ được phép sử dụng các thuốc chống nôn trớ khi đã có sự hướng dẫn và kê đơn của bác sĩ, không nên sử dụng quá liều hay lạm dụng thuốc. Bởi hầu hết các thuốc chống nôn đều để lại nhiều tác dụng phụ.
Trẻ sơ sinh bị trớ sữa nhiều có nguy hiểm không?
Nôn trớ sữa rất hay xảy ra ở trẻ sơ sinh. Do dạ dày trẻ sơ sinh nằm ngang, dung tích nhỏ, cơ tâm vị đóng mở chưa chặt nên khi trẻ ăn quá no hoặc đặt trẻ nằm ngay khi vừa ăn no dễ làm trẻ trớ sữa.
Như đã nói ở trên, tình trạng nôn trớ có thể do phản xạ bình thường của cơ thể trẻ cũng có thể do các bệnh lý phức tạp. Nếu tình trạng nôn trớ thường xuyên và không xuất hiện các triệu chứng đi kèm thì cha mẹ có thể hoàn toàn an tâm rằng đây chỉ là trạng thái sinh lý bình thường của trẻ. Cha mẹ chỉ cần thay đổi cách chăm sóc và cho trẻ ăn uống một cách hợp lý để hạn chế nôn trớ.
Nếu tình trạng nôn trớ sữa của trẻ diễn ra thường xuyên và thường đi kèm các dấu hiệu thì cần theo dõi trẻ sát sao tránh để tình trạng tiếp diễn sẽ gây nguy hại cho sức khỏe của trẻ. Các dấu hiệu cha mẹ cần theo dõi là:
- Cân nặng và chiều cao của trẻ có bất thường hay không?
- Quan sát biểu hiện của trẻ khi nôn, chất nôn nhiều hay ít, màu sắc chất nôn có bất thường hay không?
- Quan sát màu da, nhịp thở, tinh thần của trẻ trong và sau khi nôn.
- Triệu chứng liên quan đến bệnh lý đường hô hấp: ho, hắt hơi, chảy nước mũi, ho có đờm,…
- Triệu chứng liên quan rối loạn tiêu hóa: tiêu chảy, táo bón, đầy hơi,…
- Triệu chứng liên quan đến hệ thần kinh: trẻ quấy khóc, co giật,…
Trẻ bị nôn trớ sữa thường xuyên có thể khiến trẻ mệt mỏi, sợ hãi và giảm mức độ hấp thu chất dinh dưỡng của trẻ. Đối với trẻ thường xuyên trớ sữa, cha mẹ cần phải thay đổi cách cho trẻ ăn uống, thay đổi cách chăm sóc trẻ để hạn chế tình trạng trẻ bị trớ sữa.
Trẻ sơ sinh trớ nhiều cặn sữa có đáng lo ngại không?
Đây là tình trạng khiến khá nhiều bà mẹ gặp phải trong quá trình nuôi con nhỏ và hầu hết cảm thấy lúng túng, lo lắng khi con trớ nhiều sữa vón cục. Mức độ nghiêm trọng của vấn đề trớ nôn ở trẻ sơ sinh phụ thuộc vào nhiều yếu tố.
Nếu trẻ trớ có căn sữa không quá 3 lần/ngày đồng thời cơ thể hoàn toàn bình thường, không mệt mỏi, quấy khóc thì đó là biểu hiện sinh lý bình thường nên bạn không cần quá lo lắng. Còn nếu trong trường hợp, bé trớ nhiều lần liên tục trong một ngày, nôn ra rất nhiều cặn sữa, thậm chí có thể kèm theo dịch màu vàng, xanh (dịch dạ dày) thì các mẹ phải đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám.
Làm thế nào để hạn chế tình trạng trẻ sơ sinh bị ọc sữa nhiều?
Thông thường, trẻ sơ sinh bị ọc sữa do cách ăn uống và chăm sóc chưa hợp lý. Để hạn chế tình trạng ọc sữa của trẻ, cha mẹ nên cho trẻ ăn vừa đủ không ép trẻ ăn quá no, mẹ cho trẻ bú từ từ, đủ cữ, đặt bé nằm bú đúng tư thế kể cả khi bú mẹ hay bú bình.
Sau khi trẻ đã no, các mẹ nên vỗ ợ hơi cho trẻ, đặt trẻ nằm sau bữa ăn 20 – 30 phút. Không nên bế xốc trẻ hoặc chơi đùa với trẻ sau ăn no. Các mẹ có thể massage nhẹ nhàng vùng quanh rốn cho trẻ để trẻ dễ tiêu hóa hơn, tránh được tình trạng ợ, nôn trớ hay ọc sữa.
Lưu ý, nếu trẻ nôn trớ có kèm các dấu hiệu bất thường như sốt, quấy khóc, lơ mơ, co giật, nôn liên tục, nôn ra máu hoặc chất nôn có màu bất thường,… cha mẹ nên đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế gần nhất để khám chữa kịp thời.
Những thông tin trên đây sẽ giúp cha mẹ có thêm kiến thức về chăm sóc sức khỏe của bé trong giai đoạn đầu đời. Đồng thời giúp cha mẹ biết được cách xử trí khi trẻ sơ sinh bị nôn trớ sữa và cách chăm sóc để hạn chế tình trạng này. Trẻ bị trớ sữa ít gây nguy hiểm, tuy nhiên, cha mẹ cần theo dõi con trẻ sát sao để đảm bảo cho con một sức khỏe tốt nhất.
