Hiện nay với những tiến bộ về khoa học kỹ thuật việc xác định huyết thống không còn là vấn đề quá khó khăn. Bên cạnh đó tỷ lệ chính xác cũng vô cùng cao gần như 100% và được ứng dụng vô cùng rộng rãi trong việc xác định huyết thống, tìm kiếm thủ phạm….
Những người phụ nữ thì chắc chắn biết đứa con mình sinh ra là ai nhưng những người đàn ông thì không, đó cũng là lý do làm cho dịch vụ xét nghiệm này vô cùng ăn nên làm ra. Bài viết dưới đây Trungtamytengabay.vn sẽ cung cấp tất cả thông tin liên quan đến xét nghiệm ADN cha con.
Vậy xét nghiệm ADN nhằm mục đích gì? Chính xác không? Trung tâm xét nghiệm ở đâu? Bệnh viện nào? Chi phí bao nhiêu tiền?… Hãy tham khảo những thông tin dưới đây.
Căn cứ khoa học của kỹ thuật xét nghiệm ADN huyết thống
Với con người và một số loài trong nhân tế bào có những sợi DNA được gọi là DNA nhân. Bộ gen của con người gồm 23 cặp NST (đặc trưng cho từng loài) với 22 cặp NST thường và 1 cặp NST giới tính. Sự phân biệt nam nữ chỉ do cặp NST giới tính gây ra với nam là cặp XY và nữ là cặp XX.
Để nhận dạng từng cá thể người ta thực hiện xét nghiệm bằng cách sử dụng các marker DNA thuộc các NST ở phần trong của nhân tế bào và phía trên của NST Y. Còn khi xét nghiệm giới tính thai nhi người ta sẽ sử dụng các marker trên cặp NST giới tính.
Các gen khác nhau sẽ quy định tính trạng khác nhau cũng như kiểu hình biểu hiện ở đời con. Nó duy trì trong từng thế hệ và truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác do vậy con có thể giống bố ở 1 điểm ông hoặc bà ở điểm khác. Con cái luôn nhận được 23 NST từ trứng của người mẹ và 23 NST còn lại của tinh trùng người cha.
Các yếu tố trên là cơ sở chính để xét nghiệm huyết thống của con người. Nếu các cặp gen trên NST có độ tương đồng cao có nghĩa 2 người là anh em cùng huyết thống và ngược lại nếu không có sự tương đồng xảy ra thì tất nhiên họ không phải là cùng huyết thống.
Xác định ADN cha con có ý nghĩa gì? Nhằm mục đích gì?
Xét nghiệm ADN cha con giúp các gia đình tìm lại được trẻ lạc giúp chúng được đoàn tụ cạnh người thân.
Ngoài ra nó còn có các ý nghĩa về mặt hành chính như:
- Thêm tên người cha vào giấy khai sinh mà trước đây chỉ có tên của mẹ đẻ ra.
- Làm giấy khai sinh cho trẻ nhỏ trong khi bộ mẹ chưa đăng ký kết hôn.
- Là căn cứ pháp lý huyết thống cũng như nêu lên vai trò, trách nhiệm của người cha trong việc chu cấp, nuôi dưỡng con cái.
- Xét nghiệm ADN làm giấy khai sinh
- Làm visa cá nhân.
- Có quyền thừa hưởng tài sản do cha để lại.
- Có các quyền tranh chấp tài sản về mặt pháp lý trên toà án.
Dù vì mục đích gì thì xét nghiệm ADN cha con cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng không chỉ về mặt pháp lý mà còn trên phương diện tình cảm.
Xét nghiệm ADN có tỷ lệ chính xác là bao nhiêu?
Phương pháp xét nghiệm huyết thống chính xác nhất hiện nay là xét nghiệm ADN. Nó không chỉ giúp xác định bố con mà còn được dùng trong nhận con nuôi, một vài lý do cá nhân hoặc thụ tinh trong ống nghiệm.
Chủ yếu hiện nay là để xem đứa bé kia có phải là con ruột của người cha đó không. Bằng cách sử dụng phương pháp so sánh xem ADN cá nhân của đứa bé có trùng khớp với ADN cá nhân của cha nó hay không. Bên cạnh đó với mỗi 1 ADN của cá nhân thì gồm 16 gene marker.
Chỉ cần cha và con là đủ để có thể xét nghiệm ADN một cách chính xác mà không cần có sự tham gia của người mẹ mặc dù nếu có mẹ thì độ chính xác sẽ cao hơn. Độ chính xác lên tới 99,999% hoặc 99,9999% nếu từng cặp gen của người con trùng với của bố và mẹ.
Do đó ta có thể gần như chắc chắn họ là cha con ruột. Ngược lại nếu có sự khác nhau lớn hơn hoặc bằng 2 gene thì có thể chắc chắn 100% rằng người cha đó không có huyết thống với con ( không có sự sai sót do lỗi kỹ thuật ).
Trên thực tế lâm sàng sự có mặt của người mẹ không hề quan trọng. Người ta có thể kết luận họ là cha con ruột nếu gên của họ trùng nhau và không phải cha con khi ADN cá nhân khác nhau.
Có nhiều cách để lấy mẫu xét nghiệm huyết thống như mẫu tóc có chân, mẫu máu, niêm mạc vùng miệng, mô, …… chỉ cần có tế bào của cơ thể là có thể dùng được. Cá nhân yêu cầu xét nghiệm có thể lấy mẫu theo các hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
Từng trường hợp khác nhau sẽ có cách lấy mẫu cũng khác nhau như nước bọt, 3-5 sợ tóc (bao gồm cả chân tóc), bao cao su (đã được sử dụng), bàn chải cá nhân, móng tay hoặc móng chân… Và còn nhiều vật dụng khác ứng với các trường hợp riêng biệt.
Với trẻ nhỏ có thể áp dụng những cách như trên, đối với thai nhi đang còn trong bụng mẹ thì cách hiệu quả nhất là dùng nước vùng ối để xét nghiệm (nước ối đã chứa tế bào của thi nhi được 3 tháng). Gần như không có giới hạn ngăn cách việc xác định huyết thống cha con. Ta chỉ cần 1/4 giọt máu, tế bào cuống rốn của trẻ sơ sinh,… là đủ để thực hiện xét nghiệm.
Các phương pháp xét nghiệm ADN và cách lấy mẫu
Các loại mẫu xét nghiệm rất da dạng đem lại kết quả hoàn toàn giống nhau như máu, dịch nước bọt, niêm mạc miệng, cuống rốn…. Tạo nên sự đơn giản cho khâu chuẩn bị mẫu.
Hình ảnh: Một số mẫu có thể dùng
Sử dụng mẫu máu xét nghiệm ADN chính xác nhất
Đây là phương pháp thông dụng được sử dụng rất phổ biến vì chỉ cần một lượng máu nhỏ đã có thể sử dụng tốt. Bên cạnh đó việc sử dụng máu sẽ làm kết quả được ổn định hơn, tránh gây ta biến tính ADN và bảo quản tiện lợi. Các bước lấy mẫu máu:
- Tìm đến các trung tâm y tế chất lượng để được cung cấp các dụng cụ chuẩn, tiệt trùng và an toàn. Vệ sinh tay sạch sẽ bằng xà phòng hoặc nước sát khuẩn trước khi đến bước lấy mẫu.
- Chuẩn bị kỹ dụng cụ lấy máu (bút bấm, đầu trên tiệt trùng) và giấy để tiến hành lấy mẫu.
- Viết thông tin cá nhân lên thẻ lấy mẫu có chứa mẫu xét nghiệm ADN.
- Sát trùng phần chuẩn bị lấy máu bằng bông có tẩm cồn 78 độ (ngón tay giữa hoặc áp út đối với người bình thường hoặc gót chân với trẻ em từ 0-1 tuổi).
- Lắp đầu bấm vào phần bút, loại bỏ phần bảo vệ.
- Đặt phần đã sát trùng vào đầu bút, sau đó bấm nhẹ phần thân. Thực hiện động tác trên sẽ không gây đau đớn và thời gian cũng rất ngắn, tránh cảm giác sợ hãi.
- Bóp vết vừa bấm cho đến khi thu được 1 giọt máu.
- Áp tay có chứa giọt máu và phần ghi chú của giấy thấm sao cho máu thấm đều.
- Lau sạch đầu ngón tay bằng bông tẩm cồn, giữ nhẹ cầm máu đến khi không còn thấy máu chảy.
- Để trong khoảng 10 phút cho máu khô trên giấy rồi đặt vào trong phong bì (có chữ ý cá nhân)
- Thực hiện các động tác trên với người còn lại.
- Điền đầy đủ các thông tin vào giấy xét nghiệm và đưa lại cho cơ sở y tế. Chờ đợi kết quả trong thời gian tiếp theo.
Xét nghiệm ADN bằng tóc có chân
Lưu ý để thực hiện được xét nghiệm bằng phương pháp này, cần mẫu tóc còn chân, nếu không còn chân thì sẽ không thực hiện được. Phương pháp này đem lại kết quả tương đương với các phương pháp khác. Tuy nhiên ở trẻ sơ sinh rất khó lấy được mẫu tóc có chân do tóc non khá dễ đứt vì vậy thường được thực hiện bằng các cách khác. Dưới đây là các bước lấy mẫu tóc:
- Chuẩn bị số phong bì bằng số mẫu cần làm xét nghiệm ( ghi đầy đủ thông tin lên phong bì tránh nhầm lẫn giữa các mẫu)
- Cẩn thận nhổ các sợi tóc và đặt lên trên giấy A4 ( nên lấy từ 5-7 sợi và đặt sao cho chân tóc dính trên bề mặt của giấy A4) lưu ý không được sử dụng các loại giấy mềm để đựng mẫu vì chúng có thể gây ra sai số.
- Gấp giấy A4 cẩn thận sao cho mẫu tóc không bị rơi ra ngoài, ghi thông tin kèm chữ ký bên ngoài tờ A4 và đặt vào đúng phong bì đã ghi bên trên.
- Làm tương tự đúng các bước với những người tiếp theo.
- Đưa tất cả vào một bao bì lớn điền đầy đủ thông tin, gửi cho cơ sở xét nghiệm và đợi kết quả.
Xét nghiệm ADN bằng cuống rốn của trẻ sơ sinh
Nếu bạn nghi ngờ đứa con trong bụng, rất muốn nóng lòng xác nhận mà không muốn đụng đến nó khi vẫn còn đang là thai nhi thì có thể thử ngay sau khi đứa bé được sinh ra bằng cuống rốn sau khi cắt, phương pháp này có độ chính xác không kém gì phương pháp lấy máu.
Thực hiện đúng các bước sau:
- Sau khi rốn rụng cắt một đoạn 1cm ( lưu ý cuống rốn phải sạch và khô ráo).
- Cẩn thật đặt cuống rốn vào tờ giấy A4 gấp gói cẩn thận tránh rơi mẫu trong quá trình vận chuyển. Ghi đầy đủ thông tin phía bên ngoài.
- Lấy mẫu của người cần xét nghiệm ( cha) cho vao phong bì khác ghi rõ thông tin.
- Đưa tất cả mẫu vào 1 bao bì lớn ghi đầy đủ thông tin kèm giấy đề nghị phân tích rồi gửi cho cơ sở xét nghiệm, sau đó chờ đợi kết quả.
Hướng dẫn sử dụng mẫu móng chân hoặc móng tay.
Các bước đúng theo tiêu chuẩn lấy mẫu:
- Rửa sạch tay chân nhất là vùng móng tay và móng chân.
- Đợi khô nước thực hiện cắt lấy móng. Lưu ý khối lượng cần thiết cho 1 lần xét nghiệm khoảng 40mg.
- Cẩn thận gói mẫu vào tờ giấy A4 ghi rõ các thông tin cần thiết bảo vào một phong bì riêng và ghi thêm thông tin bên ngoài.
- Làm tương tự đối với các mẫu tiếp theo bỏ vào phong bì riêng.
- Gộp tất cả vao một bao bì lớn ghi các thông tin cần thiết kèm giấy đề nghị phân tích rồi gửi về cơ sở y tế. Chờ đợi kết quả.
Phương pháp sử dụng tế bào niêm mạc miệng
Phương pháp xét nghiệm ADN bằng mẫu là tế bào niêm mạc miệng được sử dụng rộng rãi, áp dụng cho mọi lứa tuổi, mẫu này có thể lấy trực tiếp tại nhà mà không cần tới cơ sở y tế, các bước lấy mẫu:
- Chuẩn bị trước làm sao cho miệng thật sạch, không uống cà phê, sữa hay bia rượu,… từ 4-6 tiếng trước khi lấy mẫu vì chúng có thể gây ảnh hưởng đến kết quả.
- Rửa tay súc miệng sạch sẽ bằng nước ấm ( 3 lần với người lớn và 2 lần với trẻ sơ sinh) trước khi lấy mẫu, trẻ sơ sinh cần uống một ít nước để miệng được sạch hơn.
- Lấy tăm bông từ trong bao kín cắt 1 đầu ( giống bông ngoáy tai) cho vào miệng lấy mẫu bằng cách quay nhẹ bông tăm khoảng 30 lần trong nửa phút. Lưu ý cần quay tăm bông nhẹ di chuyển sao cho hết bề mặt má trong, khi lấy và cắt tăm bông cần tránh chạm vào đầu lấy mẫu.
- Tiếp tục thực hiện giống như trên với 2 tăm bông khác( tối thiểu gần 3 tăm bông/1 người).
- Sau khi lấy ra khỏi miệng để mẫu khô trong khoảng 15-20 phút ở không khí tự nhiên ( tránh tiếp xúc mẫu với các vật dụng khác).
- Để túi đựng tăm bông vào bao bì, ghi rõ thông tin cần thiết.
- Thực hiện y hệt các bước trên với những người khác, để riêng vào các bao bì khác nhau tránh bị nhầm lẫn giữa các mẫu.
- Để tất cả vào 1 bao bì lớn ghi rõ các thông tin cần thiết và gửi cho cơ sở y tế để thực hiện xét nghiệm. Chờ đợi kết quả.
Xét nghiệm ADN thai nhi khi mang thai bằng nước ối
Nếu bạn đang rất nóng lòng, muốn xác nhận đứa con trong bụng của vợ mình có phải của mình hay không thì có thể xét nghiệm ngay khi còn đang mang thai được, với công nghệ tiên tiến như hiện nay, việc này cũng có thể thực hiện một cách dễ dàng.
Bác sĩ có thể chọc nước ối của bà bầu để xét nghiệm ADN của thai nhi so sánh ADN với người bố, phương pháp này cho kết quả có thể tương tự như lấy máu mà còn có thể xét nghiệm ngay cả khi đứa bé vẫn còn trong bụng.
Tuy nhiên theo như tư vấn của bác sĩ không nên chọc nước ối vì có thể dẫn đến nhiều hậu quả nguy hiểm như sẩy thai, sinh non chính vì vậy chỉ có những trường hợp đặc biệt mới nên chọc lấy nước ối còn các trường hợp còn lại tuyệt đối không làm.
Thời gian để có kết quả xét nghiệm ADN là bao lâu?
Tuỳ thuộc vào từng cơ sở khác nhau mà thời gian có kết quả cũng thay đổi theo. Tuy nhiên thông thường là từ 24 giờ cho đến 4 ngày cho xét nghiệm ADN cha con. Tuy nhiên đối với các xét nghiệm có sự tham gia của bên thứ 3 như toà án, quốc tịch thì có thể sẽ tốn thời gian hơn.
Trung tâm Xét nghiệm ADN ở đâu? Bệnh viện nào Hà Nội, TPHCM?
Với sự phát triển của công nghệ như ngày nay, phương pháp xét nghiện AND có thể dễ dàng thực hiện bởi các máy móc công nghệ cao.
Ở tất cả các bệnh viện tỉnh chính trong tất cả cả nơi đều có thể thực hiện được quá trình này, đặc biệt trên các thành phố lớn như Hà Nội, Đà Nẵng, Nha Trang, TPHCM hay Hải Phòng còn có rất nhiều trung tâm khác với mức giá khác nhau.
Nếu bạn không muốn đi khám tại các bệnh viện tỉnh đông người thì có thể kiểm tra tại những trung tâm xét nghiệm ADN nổi tiếng trên địa bàn thành phố.
Hầu hết tất cả các trung tâm này đều có trang bị đầy đủ những thiết bị y tế cần thiết để thực hiện việc đó. Ngoài ra bạn còn có thể xét nghiệm tại các bệnh viện huyết học trên địa bàn.
Chi phí xét nghiệm ADN hết bao nhiêu tiền?
Hiện nay giá của 1 cuộc xét nghiệm ADN đang là câu hỏi được rất nhiều người quan tâm. Tuỳ vào mục đích của xét nghiệm cũng như là nơi thực hiện xét nghiệm là tư nhân hay chính thống mà giá cả cũng thay đổi theo.
Vào năm 2005 do nước ta chưa đủ các vật liệu cũng như khoa học mà giá của 1 cuộc xét nghiệm rơi vào khoảng 10 triệu VND. Một con số vô cùng lớn vào thời điểm bấy giờ. Do tất cả các hoá chất cũng như máy móc đều được nhập trực tiếp từ Mỹ và châu Âu.
Tuy nhiên với sự tiến bộ vượt bậc về khoa học kỹ thuật cũng như công nghệ giải trình tự gen mà giá và thời gian cũng được rút ngắn nhiều nhiều so với trước phổ biến dao động trong khoảng từ 3-6 triệu.
Có cách xét nghiệm ADN tại nhà không?
Theo phương pháp cổ truyền ngày xưa, ông cha ta thường dùng hai giọt máu của hai người nhỏ vào bát nước để kiểm tra. Nếu hai giọt máu đó hòa quyện vào nhau thì hai người đó có cùng huyết thống.
Tuy nhiên phương pháp này không hề chính xác, phương pháp chính xác nhất vẫn là xét nghiệm ADN nhờ các thiết bị tiên tiến.
Việc xét nghiệm ADN cần phải thực hiện với những thiết bị máy hiện đại, chính vì thế nếu muốn nhận biết cha con chỉ có thể lấy các mẫu rồi đến trung tâm để kiểm tra, không thể nhận biết việc này thông qua mắt thường hay các mẹo trong dân gian được nên không thể thực hiện việc này tại nhà.
